مراحل تولید موکت از ایده تا اجرا

میزان خرید موکت شاید در سال های اخیر کمی با سال های قبل تفاوت کرده باشد، اما کم و بیش وجود دارد. گرچه اتاق های منازل مسکونی و اداری با سرامیک و سنگ یا پارکت و کفپوش پوشانده می شوند، اما هنوز برای برخی افراد وجود موکت در بعضی نقاط ضروری است و جانشین دیگری برای آن پیدا نمی شود.  موکت اتاق خواب کودک برای راحتی و امنیت انجام می شود. امروز قرار نیست در رابطه با مزایای موکت کردن اتاق ها صحبت کنیم. قصد ما در این مقاله این است که شما عزیزان را با نحوه تولید این کالا بیشتر آشنا کنیم. به این ترتیب می توانید موکت اعلاء و با کیفیت را از انواع بی کیفیت به راحتی تشخیص دهید. برای آسنایی با مراحل تولید موکت، ما را همراهی کنید.

آشنایی با زنجیره تولید موکت

زنجیره تولید موکت مسیری است که الیاف را در نهایت تبدیل به موکت می کند. موکت ها الیافی هستند بافت دار که می توانند به سه روش تولید شوند. اگر در بازار شما انواع موکت ها را از نظر جنس، طرح، رنگ و خصوصیات دیگر می بینید، بابت همین تفاوت تولید در روش هاست.

زنجیره تولید موکت با اختراع دستگاه های موکت بافی شروع شد. اما نقطه شروع برای تولید موکت، تهیه نخ و الیاف است. اینکه کیفیت موکت ها با یکدیگر متفاوت هستند به علت تفاوت در کیفیت نخ آنهاست. هر چه نخ کیفیت بالاتری داشته باشد، ماندگاری موکت در نهایت بیشتر خواهد شد. برای تولید موکت معمولا از نخ هایی از جنس: الیاف پشم، نایلون و پلی پروپیلن استفاده می شود. موکتی که در نهایت با هر کدام از این سه مدل نخ تولید می شود، ویژگی های متفاوتی نسبت به دوتای دیگر دارد.

در هنگام خرید موکت با توجه به الیاف و نخی که در تولید آن موکت به کار رفته است، باید ویژگی های خاصی را از آن موکت انتظار داشته باشید. مثلا در رابطه با نرمی و لطافت موکت، لکه پذیری آن، شستشوی آسان و موارد دیگری از این دست.

در زنجیره تولید موکت دو نوع موکت تولید می شود:

1. موکت بافته نشده (موکت نمدی)
2. موکت بافته شده یا تافتینگ (موکت پرز بلند)

موکت تافتینگ یا همان موکت های پرز بلند خودشان به 3 روش تولید میشوند:

1. الیاف برش خورده (تافتینگ کات)
2. الیاف برش نخورده( تافتینگ لوپ)
3. ترکیبی ( تافتینگ کات-لوپ)

انواع موکت از کفپوش های پر طرفدار خانگی هستند. در اغلب ساختمان های مسکونی نمونه هایی از موکت پرز بلند، نمدی، کبریتی و … نصب شده است. تا همین چند سال پیش، موکت های خاکستری و طوسی خشک و غیر قابل انعطاف برو بیایی داشتند اما با تولید موکت های مدل جدید، خریداران قدرت انتخاب بیشتری دارند. پیشرفت های تکنولوژی در چند دهه گذشته روی مراحل تولید موکت در ایران نیز تاثیر گذاشته است. محصولات جدیدتر دارای کیفیت به مراتب بهتری هستند

از تنوع طرح و رنگ موکت های جدید که هر چه گفته شود باز کم است. این محصولات از لحاظ زیبایی و تنوع رنگی، دست کمی از فرش ماشینی ندارند. حتی در برخی از موکت ها نوع بافت به گونه ای است که شباهت زیادی به بافت فرش دارد.

موکت از الیاف بافت دار است و در پروسه تولید موکت، طرح و رنگ و بافت به شیوه متفاوتی اجرا می شود. همه تفاوت هایی که در انواع موکت می بینید حاصل به کارگیری متدهای مختلف در تولید موکت است.

آشنایی با مراحل تولید موکت

در سال 1710 اولین ماشین بافندگی اختراع شد. این دستگاه در بروکسل بلژیک اولین منسوجات بافتدگی را به دنیا معرفی کرد. پس از آن فرانسوی ها ماشین بافندگی تکمیل تری را روانه بازار هستند اما این تکنولوژی در اختیار انگلیسی ها قرار گرفت و صنعت بافندگی در حدود دهه 1750 در انحصار انگلیسی ها قرار گرفت. دستگاه های ابتدایی برای بافت پارچه مناسب بودند اما با حذف یکی از مراحل بافت، کفپوش ها نیز توسط دستگاه در پروسه تولید قرار گرفتند.

موکت هایی که در آن سال ها تولید می شد اصلا کیفیت خوبی نداشت و به دلیل پایین بودن کیفیت، تولید موکت چندان با استقبال روبرو نشد. هم اکنون دستگاه های موکت بافی مدرن با قابلیت بافت بسیار ظریف تر تولید شده. تکنولوژی تولید موکت و صنعت موکت بافی در داخل کشور نیز پا به پای دیگر کشورها پیشرفت داشته و برندهای موکت ایرانی و لیست لیست شرکت های موکت تهران از جمله موکت ظریف مصور حتی گاهی با کیفیت تر از موکت های وارداتی هستند.

ماشین آلات استفاده شده در تولید موکت

در زنجیره تولید موکت علاوه بر انتخاب نوع الیاف و نخی که به کار می رود، ماشین آلات بافندگی هم که مورد استفاده قرار می گیرند، بسیار اهمیت دارد. در پروسه تولید موکت ها، ماشین های مختلفی ایفای نقش می کنند. مثلا ماشین های بافنده موکت نمدی با ماشین هایی که موکت پرزبلند تولید می کنند، متفاوت اند. اما به طور کلی می توانیم این ماشین ها و وظایف شان را به گروه های زیر تقسیم کنیم:

• ماشینی که الیاف را در ابتدا به شکل پیوسته و متراکم در می آورد.
• ماشینی که الیاف متراکم را می ریسد و نخ تولید می کند. نخ ها به رنگ های متنوع تولید می شوند.
• ماشین هایی که نخ را به زمینه موکت با سوزن متصل می کنند.
• غلطک هایی که به طرح زنی بر روی موکت های آماده می پردازد.
• ماشین های مخصوص برش زنی، لوله کردن
• ماشین شستشوی موکت

برندهای ماشین آلات تولید موکت

در زمان خرید موکت آنچه که می تواند اهمیت زیادی داشته باشد توجه به کیفیت و نوع تولید یا همان چگونگی بافندگی موکت است. ماشین های متنوعی در تولید موکت نقش دارند. به همین ترتیب برندهای مختلفی هم از این ماشین ها در بازار جهانی وجود دارند.  بسته به کیفیت و کارآمدی این ماشین ها می تواند محصول نهایی، کیفیت متفاوتی از انواع دیگر پیدا کند. برندهای مطرحی همچون: وندویل، ولور، شونهر

انتخاب نخ در تولید انواع موکت

الیاف (Yarn) اصلی ترین متریال در ساخت موکت هستند. همه کفپوش های موکتی با یک نخ، بافت شده اند. جنس نخ به کار رفته در مراحل تولید موکت تعیین کننده کیفیت محصول است. استفاده از نخ مرغوب روی طول عمر و ماندگاری محصول، تاثیر مستقیم دارد. در واقع تنها یک نوع نخ مرغوب وجود ندارد که بتوان از آن نام برد.

نخ مرغوب، دارای ویژگی های خاصی است. الیاف گره دار، ضعیف، دارای استقامت کم اصلا مناسب تهیه موکت نیستند. پروسه تولید نخ هم پیچیدگی هایی دارد. نخ در صنعت پارچه بافی یک عنصر حیاتی است و با توجه به آنچه در مورد بافت موکت گفته شد، صنعت موکت نیز نمی تواند بدون نخ های مرغوب و با کیفیت، دوام بیاورد. برای خط تولید موکت تهران یا سایر شهرها مثل یزد، شیراز، تبریز و… از الیاف متفاوتی استفاده می شود اصلی ترین الیاف از این مواد تهیه می شوند:

• نایلون (Nylon) یا پلی آمید (Polyamide)
• پلی پروپیلن یا الفین Polypropylene) P.P)
• الیاف پشم (Wool)

هر کدام از این الیاف در تولید محصولات متفاوت به کار می روند. جنس موکت را از روی نخ به کار رفته در بافت، می سنجند. نوع الیاف موکت مشخص می کند که این کفپوش برای چه مکانی مناسب است. برای مثال الیاف نایلونی لکه پذیری کمتری دارند. این الیاف در تولید موکت های با دوام و با قابلیت شستشو به کار می روند. حتی قیمت موکت نیز از روی الیاف آن مشخص می شود. در این مورد قیمت تولید موکت پشمی به مراتب بالاتر از الیاف اولفین است.

پیشنهاد گامان تزئین:مطالعه پیشنهادهای سه گانه برای انتخاب رنگ موکت

روش بافت موکت

در طی مراحل تولید موکت نخ به کار رفته، توسط دستگاه بافت می شود. طریقه بافت نخ همیشه یکسان نیست. این تنوع با توجه به قابلیت های دستگاه، به وجود می آید. دستگاه های پیشرفته محصولاتی بسیار مناسب تر تولید می کنند. نوع بافت نخ در این دستگاه ها طوری است که از لحاظ کیفیت و دوام نیز روی موکت تاثیر می گذارد. در مقایسه با نسل اول دستگاه های موکت بافی، محصولات تولید شده با این دستگاه های جدید، نرم تر و قابل انعطاف تر هستند. به طور معمول 4 نوع متفاوت بافت با دستگاه انجام می شود که در ادامه به آن اشاره می شود:

۱- موکت بافته شده (Woven)

در موکت پرزبلند که تافتینگ هم نامیده می شوند، سطح گونی بافتی به نام زمینه موکت وجود دارد. سوزن الیاف را از زمینه اول موکت رد می کند، و به لایه دوم زمینه می چسباند. برای چسبیدن و استحکام بیشتر الیاف به زمینه موکت از چسب های قوی استفاده می شود. قبلا هم گفتیم که موکت های پرز بلند به سه روش تولید می شوند. اگر تفاوتی در کیفیت و طرح و نقش موکت های پرزبلند می بینید به دلیل تفاوت در همین 3 روش تولید است.

موکت های پرزبلند یا تافتینگ بهترین انتخاب می تواند برای مناطق سردسیر باشد. به دلیل تراکم بالای الیاف و بلندی آنها حفظ گرما در این موکت ها بهتر صورت می گیرد. همچنین می توانند عایق صدای خوبی هم باشند. آنها طرح های متنوع تر و بسیار زیبایی دارند و می توانند به راحتی جایگزین فرش شوند. البته کمی نظافت و گرفتن گردوغبار از لابه‌لای پرزهای بلند این موکت ها کار دشواری است.

طریقه بافت این موکت ها طوری است که محصول نهایی بسیار به فرش شباهت دارد. در حقیقت از همان روش تار و پود و ریشه زنی برای بافت موکت woven استفاده می شود. موقع خرید موکت می توانید لبه ان را برگردانید و بافت های تار و پودی را در پشت کار ببینید. این نوع بافت در مقایسه با سایر روش ها، هزینه بیشتری دارد و کفپوش تولید شده گران تر تمام می شود.

البته پروسه ریشه و تار و پود به کار رفته در بافت، استقامت و ماندگاری موکت را افزایش می دهد که در طول زمان، قیمت ها صرفه دارد. با توجه به مرغوبیت بالای موکت بافته شده، معمولا از نخ پشمی در تولید موکت استفاده می شود.

۲- مراحل تولید موکت تافتد (Tufted)

تولید موکت به روش Woven دارای 2 ایراد است اول هزینه بالای محصول و بعد سرعت عمل پایین دستگاه ها. به این ترتیب روش تافتد با برخی تغییرات در مراحل تولید موکت جایگزین موکت woven شد. شیوه کار به این ترتیب است که از تار و پود به شکل فرش ماشینی خبری نیست بلکه یک رشته نخ موکت به صورت خطی و رفت و برگشتی در سراسر بافت، اجرا می شود. سپس این بافت بر روی یک لایه بکینگ (Backing) چسبانده می شود تا استحکام بیشتری داشته باشد.

تقریبا 90 درصد محصولات موکت ایرانی و خارجی به همین شیوه تولید می شوند. به بیان ساده از کنار هم قرار گرفتن نخ های عرضی، موکت شکل می گیرد. رشته نخ از هر الیافی که باشد در همه عرض موکت دیده می شود. این روش یک مشکل دارد و آن عدم پایداری و مقاومت بافت نخ است. برای پوشش این ایراد از یک لایه زیره مقاوم استفاده می شود. این لایه با چسب بسیار قوی به کل موکت چسبیده است و به این ترتیب نخ های عرضی از زیر کار دیده نمی شود.

برای استحکام بیشتر همیشه از دو لایه بکینگ به شکل همپوشانی استفاده می شود. در صورتی که این لایه ها کار نشود، با کشیدن هر قسمت از نخ عرضی، کل موکت از هم باز می شود. تقریبا شبیه به بافتنی مادر بزرگ ها که وقتی سر نخ را می کشید، همه لباس شکافته می شود. سرعت تولید موکت در این شیوه بسیار بالاست و دستگاه های مدرن می توانند روزانه متراژ زیادی موکت را آماده سازی کنند. همین پروسه در کاهش هزینه ها تاثیر می گذارد و محصول نهایی ارزان قیمت تر تمام می شود. موکت تافتینگ به این شیوه تولید می شود.

۳- موکت بافته نشده یا نیدل پانچ (Non-woven or Needle-punch)

تولید موکت نمدی به شیوه ای کاملا متفاوت انجام می شود. این موکت ها دارای بافت نیستند و درست با استایل نمدهای قدیمی، شکل می گیرند. البته مراحل خط تولید موکت نمدی با نمد دست ساز به روش نمد مالی متفاوت است اما اساس کار تفاوتی ندارد. در نمد مالی از هیچ نوع بافتی استفاده نمی شود و الیاف با فشار تحت تراکم قرار می گیرند.

در تولید موکت نمدی نیز وضع به همین ترتیب است. با استفاده از دستگاه های پیشرفته، الیاف بافته نشده تبدیل به موکت می شوند. در این پروسه از چسب و رزین برای استحکام الیاف استفاده می شود. کلیه مراحل تحت فشار و حرارت بالا انجام می شود. با استفاده از غلتک های استوانه ای و حرارت، الیاف بافته نشده به شکل موکت نمدی تبدیل می شوند. روند کار طوری است که هزینه های تولید بسیار کمتر می شود اما این محصولات در برابر سایش، مقاومت کمتری دارند. علت این امر عدم وجود بافت در مراحل تولید موکت است.

خرید موکت نمدی با تولید موکت های پرز بلند کمتر شده است اما همچنان به دلیل قیمت مناسب تر برای استفاده به منظور مکانهایی خاص، خرید این موکت ادامه دارد. در موکت نمدی الیاف به هم بافته نمی شوند بلکه به هم فشرده می شوند. این فشار به شکل مکانیکی بر الیاف وارد شده و با حرکت پشت سر هم سوزن به هم می چسبند و الیاف محکم می شوند.

موکت نمدی چون پروسه تولید آسانتر و سریعتری دارد، قیمت ارزان تری هم نسبت به موکت های پرزبلند دارد. چیزی که باید در رابطه با موکت های نمدی بدانید این است که خود این موکت ها هم می توانند یک لایه یا دو لایه باشند. مدل های دولایه نمدی، نرمتر از مدل های تک لایه هستند. اگر قرار است برای اتاق کودکان از موکت نمدی استفاده کنید حتما مدل دو لایه آن را خریداری نمایید. (به دلیل نرمی بیشتر و حفظ گرما)

۴- مراحل تولید موکت با الیاف کاشته

تکنولوژی تولید این محصول، جدیدتر از دیگر موکت های موجود در بازار است. به صورت ساده می توان گفت که تلفیقی از موکت و pvc در این کفپوش دیده می شود. از لحاظ ظاهری، همه ویژگی های موکت را در این نوع کفپوش ها می توان دید اما به لحاظ کارایی، ویژگی های کفپوش pvc در “موکت با الیاف کاشته شده” دیده می شود.

در پروسه تولید از خمیر پی وی سی استفاده می شود. این مواد از نایلون پلی امید است و روی نوار نقاله پهن می شود. نقاله درون یک استوانه گردان با دیواره های مشبک قرار دارد. در حین عبور الیاف موکت، نخ pvc به صورت سوزنی روی آن کار می شود. طریقه اجرای کار قدری پیچیده است و این نوع بافت هنوز چندان در بین خریداران شناخته نشده. اما هر چه که هست موکت های تولید شده به این شیوه در برابر آب و رطوبت مقاومت بسیار بالاتری دارند.

نوع برش الیاف موکت

از لحاظ سطح مقطع و برش نیز تفاوت هایی در انواع موکت دیده می شود. در مراحل تولید موکت با توجه به نوع دستگاه، طریقه بریدن نخ تفاوت خواهد داشت. به طور ساده می توان یک تقسیم بندی سه گانه برای برش نخ بافت در نظر گرفت:

الیاف برش خورده یا موکت تافتینگ کات ( Cutpile )

در این شیوه پس از بافت نهایی و اتمام کار، هر رشته از نخ بافت با قیچی مخصوص، برش داده می شود. مشابه همین کار در قالی بافی نیز انجام می شود. از ویژگی های این نوع برش می توان به امکان ایجاد الیافی با اندازه های بلندتر اشاره کرد. از نظر فنی هر چه الیاف موکت اندازه بلندتری داشته باشد، موقع راه رفتن روی موکت، پا احساس نرمی و راحتی خاصی دارد. موکت های پرز بلند برای ساختمان های مسکونی بسیار مناسب هستند.

الیاف برش نخورده یا تولید موکت تافتینگ لوپ ( Looppile )

ویژگی بارز این موکت ها در الیاف آن است. نخ های بافت به هیچوجه برش نخورده اند بلکه به صورت حلقه ای در سطح زیرین قرار گرفته اند. در حقیقت الیاف نخ به صورت حلقه و زنجیر مانند دیده می شوند. با توجه به اینکه از هیچ نوع برشی استفاده نشده، دوام این محصولات بیش از الیاف برش خورده است.

روش ترکیبی یا موکت تافتینگ کات-لوپ ( Cutloop )

هر دو نوع الیاف برش خورده و برش نخورده در این موکت ها وجود دارد. در طی مراحل تولید موکت برخی از الیاف به شیوه مخصوص بریده می شوند در حالیکه برخی دیگر الیاف به صورت حلقه ای باقی می مانند. این تکنولوژی مورد استقبال زیادی قرار گرفته و منجر به تولید طرح های متفاوت و به روزتری شده است. در این مطلب سعی کردیم برای شما توضیح دهیم که به طور کلی موکت چگونه ساخته می شود 

کلام پایانی ما توصیه به شما عزیزانی است که قصد خرید موکت را دارید. موکت ها با توجه به نوع ماشین آلاتی که در تولیدشان نقش دارند، می توانند در کیفیت های مختلفی تولید شوند. خوشبختانه موکت های باکیفیت و زیبا و متنوع که در داخل کشور تولید می شوند، کم نیستند. سعی کنید از برندهای نام آشنا خرید داشته باشید تا خدای نکرده هزینه های زیادی را متحمل نشوید.

پیشنهاد می شود مقاله نحوه برش موکت قبل از نصب چگونه است؟ را نیز مطالعه نمایید.